Ostrów Mazowiecka i okolice

    Bardzo dawny punkt osadniczy wymieniany w dokumentach z XIII w. pod nazwą Wronie wśród dóbr będących własnością biskupów płockich, przynależnych do grodu w Święcku. Głównym zajęciem mieszkańców była uprawa roli. W XIV w. założono tu parafię. 26 lutego 1528 otrzymała prawa miejskie z rąk Andrzeja Krzyckiego, biskupa płockiego oraz nową nazwę Andrzejów – od imienia fundatora. Dokument lokacyjny wystawił król Zygmunt Stary w Piotrkowie.

    Miasto rozwijało się jako lokalne centrum handlowe położone na pograniczu dwóch stref w ziemi nurskiej – wsch. – rolniczej, i zach. – puszczańskiej (Puszcza Biskupia, później Puszcza Biała). Funkcja handlowa Andrzejowa (późniejszego Andrzejewa( umacniała się wraz ze spadkiem znaczenia nadbużańskiego traktu handlowego prowadzącego przez Brok.

    Andrzejewo zostało pozbawione praw miejskich przez administrację carską; stało się osadą w gminie Warchoły. W 1903 uruchomiono tu aptekę.

    W 1905 w andrzejewskiej szkole wybuchł strajk; w grudniu tegoż  roku przyjęto na zebraniu gminnym w Warchołach uchwałę o wprowadzeniu języka polskiego do szkoły i urzędów.

    Po odzyskaniu niepodległości w 1918 przeniesiono do Andrzejewa siedzibę urzędu gminy, ale pozostało ono jedynie prężnym punktem handlowym w płn.-wsch. części powiatu ostrowskomazowieckiego.

    W 1939 wieś stanęła w ogniu walk obronnych. 12 i 13 września walczyła tu w hitlerowskim okrążeniu 18. DP, którą dowodził płk Stefan Kossecki. Polacy atakowali nieprzyjacielski pierścień, aby przebić się w kierunku Nura nad Bug.

    Ostatnie uderzenie zostało wykonane o północy siłą oddziału uderzeniowego „Taran”, którym dowodził płk Aleksander Hertel – ostatni dowódca 18. DP. W kolumnie znajdował się na noszach ciężko ranny płk Kossecki. Oddział uderzeniowy musiał cofnąć się do Łętownicy; z okrążenia wydostało się kilka grup liczących ogółem ok. 1500 żołnierzy.

    W czasie okupacji hitlerowskiej wieś była placówką ZWZ – AK w rejonie Jasienica, obwód Zambrów. W czerwcu 1942 utworzono kompanię „Andrzejewo”, która w lipcu 1943 liczyła 250 żołnierzy. W akcji BURZA była to 8. kompania 3. batalionu 71. PP AK. Kompania ta walczyła z Niemcami m.in. na morenie Czerwonego Boru 23 czerwca 1944. Duże straty poniósł tu pluton Narodowej Organizacji Wojskowej z Łętownicy.

    Fragment książki Mieczysława Bartniczaka pt. „Ostrów Mazowiecka i okolice”.