"Wrona" - portal historyczny Andrzejewa

                                           Święty Bartłomiej

 

     Co roku w naszej parafii obchodzimy uroczystość odpustową ku czci św. Bartłomieja (24 sierpnia). Kim był nasz patron? Otóż tradycja chrześcijańska ma niewiele do powiedzenia na temat jego osoby. Znajduje się on w cieniu pozostałych Apostołów. Był jednym z dwunastu głosicieli słowa bożego, których wybrał Jezus.

Imię Bartłomiej należy do imion najczęściej spotykanych w pierwszych wiekach chrześcijaństwa w Polsce, jest poświadczone od XIII wieku. Bartłomiej i Natanael – dwa imiona, które pojawiają się w Ewangeliach, według tradycji i krytyki biblijnej odnoszą się one do jednej osoby. Święci Marek, Mateusz i Łukasz używają pierwszego określenia, natomiast święty Jan posługuje się imieniem Natanael. Zarówno Bartłomiej, jak i Natanael zawsze pojawia się w towarzystwie Filipa, jako jego przyjaciel. To właśnie Filip zaprowadził Bartłomieja do Jezusa. Szczegółowo spotkanie to opisuje święty Jan: „Filip spotkał Natanaela i powiedział do niego: <<Znaleźliśmy Tego, o którym pisał Mojżesz w Prawie i Prorocy – Jezusa, syna Józefa, z Nazaretu>>. Rzekł do niego Natanael: <<Czy może być co dobrego z Nazaretu?>> odpowiedział mu Filip: <<Chodź i zobacz>>. Jezus ujrzał, jak Natanael podchodzi do Niego, i powiedział o nim: <<Oto prawdziwy Izraelita, w którym nie ma podstępu>>. Powiedział do Niego Natanael: <<Skąd mnie znasz?>> Odrzekł mu Jezus: <<Widziałem cię, zanim cię zawołał Filip, gdy byłeś pod figowcem>>. Odpowiedział Mu Natanael: <<Rabbi, Ty jesteś Synem Bożym, Ty jesteś Królem Izraela!>>.” Święty Bartłomiej od razu uwierzył Jezusowi, poddał się Jego woli. Do końca życia pozostał uczniem Chrystusa.

 Święty Jan pisze o Natanaelu jak o Apostole. Podaje również, iż pochodził on z Kany Galilejskiej. Niektórzy uważają, iż to właśnie na weselu Bartłomieja w Kanie, Chrystus dokonał pierwszego cudu. Ewangelista wspomina Natanaela także w czasie cudownego połowu ryb na jeziorze Genezaret po zmartwychwstaniu Chrystusa.     

Z apokryfów o świętym Bartłomieju zachowały się „Apokalipsa Bartłomieja”, „Ewangelia Bartłomieja” oraz „Męka Bartłomieja Apostoła”.  Według ostatniego apokryfu Bartłomiej głosił Ewangelię w Armenii, gdzie nawrócił brata królewskiego - Polimniusza.  Na rozkaz króla Bartłomiej został pojmany w miejscowości Albanopolis, ukrzyżowany, a na końcu ścięty. Od biskupa Sewilli – św. Izydora, rozpowszechniła się pogłoska, że św. Bartłomiej został odarty ze skóry. Stąd też został uznany za patrona rzeźników, grabarzy, introligatorów, dawniej białoskórników (rzemieślników specjalizujących się w wytwarzaniu cienkich, delikatnych skór na odzież) oraz rękawiczników. Jako przypuszczalną datę śmierci Apostoła podaje się rok 70.

Do Polski kult świętego Bartłomieja dotarł najprawdopodobniej za sprawą duchownych z otoczenia Ottona III. Wczesny kult spotykamy na Śląsku. Cesarz Henryk V przeszedł w 1109 r. Odrę pod Głogowem, gdy cały lud miasta modlił się w czasie mszy św. do św. Bartłomieja. W XIII wieku szczególną czcią otaczał świętego Henryk Brodaty. W XV wieku zaczęły się pojawiać bractwa św. Bartłomieja. Święty był uważany za patrona rodu Piastów. W średniowieczu jego święto obchodzono bardzo uroczyście. Kazania gnieźnieńskie z XV w. zawierają na dzień św. Bartłomieja jedno z najobszerniejszych kazań. Można w nich przeczytać: „ale wy ji bartodziejem nazywacie, a w tem wy bardzo miłego Krysta gniewacie”. W czasach reformacji św. Bartłomiej był określany jako skuteczny obrońca wiary.

 

Wiele przysłów związanych jest z osobą świętego:

 

Gdy Wawrzyniec i Bartłomiej pogodą dopisują, piękną jesień obiecują.

 

Święty Wawrzyniec i święty Bartłomiej, jeśli pogody przynoszą, jesień pogodną i niezbyt chłodną, ludziom na ten rok uproszą.

 

Bartłomieja świętego dzień w jakiej nastaje porze, taką jesień bez uchyby daje.

Bartłomieja słota, z łyżki deszczu ceber błota.

Gdy Bartłomiej z grzmotami, śnieżna zima przed nami.

Gdy koło Bartłomieja liść opada, prędko zima bywa rada.

Gdy się Bartłomiej grzmotem zgłosi, grady i rychłe śniegi przynosi.

Gdy w dzień świętego Bartłomieja po górach burzy, w jesieni brona rolę kurzy.

Jak Bartłomiej się sprawi, taką jesień przyprowadzi.

Jaki dzień Bartłomieja, takiej jesieni nadzieja.

Już po świętym Bartłomieju, jedz już kluski na oleju.

Kto na święty Bartłomiej siał, będzie chleb miał.

Kiedy do Bartłomieja bocian u nas trwa mnogi, tedy zima lekka będzie i opał niedrogi.

Na świętego Bartłomieja po raz pierwszy jęknie knieja .

Na święty Bartłomiej czajka uciecze i już chłop zboża nie usiecze.

Od świętego Bartłomieja lepsza w stodole nadzieja.

Susza na Bartłomieja, mroźnej zimy nadzieja.

 

Święty Bartłomiej gdy jasny, pogodny, da piękną jesień i zbiór winogron dorodny.

Święty Bartłomiej zwiastuje, jaka jesień następuje.