Twierdza Modlin
Bezpośredni wpływ na powstanie w Modlinie warownej twierdzy miało ukształtowanie terenu. Miejscowość położona jest u zbiegu trzech dużych rzek: Wisły, Narwi i Wkry. Trudny dostęp do murów obronnych i zarazem możliwość kontrolowania szlaków wodnych i lądowych sprawiał, że Modlin i najbliższa okolica były od dawna wykorzystywane jako miejsca strategiczne.
Na mocy traktatu zawartego w Tylży w sierpniu 1807r. między Francją, Rosją i Prusami, Napoleon I utworzył Księstwo Warszawskie, zalążek państwa Polaków. Polacy pokładali złudną nadzieję, że wspierając militarnie Napoleona i opcję Francuską, uda się wyrwać spod zaborów i wywalczyć niepodległość dla Rzeczpospolitej.
Na terenie Księstwa Warszawskiego powstają w tym czasie liczne twierdze, w tym Twierdza Modlin, która później swoim terytorium objęła również tereny Kazunia, Zakroczymia i Nowego Dworu Mazowieckiego.
Po klęsce militarnej Napoleona I, nadzieje Polaków upadły (wraz z upadkiem tego, co to dał nam przykład „jak zwyciężać mamy”).
W roku 1813 Twierdza broniła się przed Rosjanami. Poddano ją w grudniu tegoż roku.
Podczas powstania z roku 1830 na terenie Modlina powstała baza polskich oddziałów narodowowyzwoleńczych. Polacy ponownie w swojej historii chwycili za broń i rzucili się w szaleńczym zrywie, aby wywalczyć sobie niepodległość. Jak wiemy nie udało się, ale krew przelana w imię słusznej sprawy nigdy nie idzie na marne. W 1831r. Twierdza ponownie była oblegana przez Rosjan. Tym razem nie bronił się holender gen. Dandels, ale powstańcy listopadowi. Poddali się 9 października 1831r.
Od 1834r. Modlin zyskał nową nazwę. Zdobywcy ze Wschodu nazwali go Nowogieorgiewsk. Twierdza został przebudowana i zyskała kolejne bastiony i mury.
W roku 1832 rozpoczęto budowę imponującego kompleksu koszarowego, który osiągnął długość 2250 metrów. Jego budowę zakończono w roku 1864.
W roku 1883 rozpoczęła się budowa pierścienia fortów, które okalały Twierdzę w Modlinie i miały za zadanie przyjęcie pierwszej fali ewentualnego ataku.Kilka kilometrów od Twierdzy powstały forty obronne o łącznej długości 30km.
Kolejne forty powstały tuż przed wybuchem Wielkiej Wojny, o którą modlili się Polacy. Załoga Twierdzy poddała się w sierpniu 1915r. Tym razem górą byli Niemcy. Nie była to niestety ich ostatnia wizyta w Modlinie…
W grudniu 1918r. komendę nad Twierdzą Modlin przejęli wreszcie Polacy. Polska odzyskała niepodległość i choć pozostała pod wpływem obcych mocarstw, to odrodziła się w granicach, o których nawet nie śniono.
Przed wojną polsko – bolszewicką na terenie miasta stacjonował Korpus Kadetów. Zlokalizowano tu również: Centrum Wyszkolenia Broni Pancernych, Centrum Wyszkolenia Saperów, Szkołę Podchorążych, Szkołę Podoficerską.
Wrzesień 1939r. to czas kolejnej batalii. Od 11 września załoga polska broni się przed Niemcami w osamotnieniu. Poddaje się dopiero w wyniku wyczerpania amunicji i żywności. Zacięte walki przynoszą obfite żniwo śmierci; ponad 2 tysiące żołnierzy polskich ginie.
18 stycznia 1945r. do Modlina wkraczają Sowieci. Władzę nad Twierdzą przejmują komuniści, a koszary zaludniają żołnierze służby zasadniczej.
Agencja Mienia Wojskowego podzieliła teren na działki i rozpoczęła sprzedaż gruntów i zabudowań. Większość obiektów straciło swój dawny urok i znajduje się w stanie opłakanym. Część jest zagospodarowana i zadbana. W części znajduje się muzeum i organizowane są różnego rodzaju imprezy.
Zachęcam do nawiedzenia Twierdzy i zadumania się nad jej losami – tak silnie związanymi z historią Polski i Polaków. Jest to mimo wszystko dość dobrze zachowany zabytek fortyfikacyjny, pod wieloma względami nie mający sobie równych w Europie.
Źródła:
- www.twierdzamodin.pl
