Kupcy Polscy

Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej, oddział Stowarzyszenia Kupców Polskich w Ostrowi Mazowieckiej (przy ul. Pierackiego 14) wydał pewną broszurkę. Jest ona o tyle ciekawa, że dotyczy nie tylko samej Ostrowi Mazowieckiej, ale także najbliższej okolicy. Kupcy zrzeszeni w SKP starali się jak mogli, aby sprostać warunkom w jakich przyszło im egzystować i konkurować z kapitałem żydowskim. Z broszury możemy się dowiedzieć, gdzie w roku 1938 mieściły się sklepy spożywcze i zakłady usługowe polskich przedsiębiorców. Wydaje się, że nie wszystkie z jakichś względów placówki zostały ujęte w tym spisie. Przybliżę przede wszystkim te, które dotyczą Andrzejewa, Zarębów Kościelnych, Jasienicy, Szulborza i innych, mniejszych miejscowości.

Apel polskich przedsiębiorców o kupowanie u Polaka jest nadal aktualny, do czego już niejednokrotnie namawiałem. Zaczyna się słowami: Rodacy – Chrześcijanie! Zamieszkali w Ostrowi-M. i okolicy”. Dalej tekst broszurki zawiera krótki wstęp i przechodzi do reklamy polskich kupców i rzemieślników, których wówczas, dla odróżnienia od Żydów utożsamiano z chrześcijaństwem.

Niniejszy tekst uwidacznia nam przekrój rzemiosła przedwojennego oraz nazwiska, które występowały w okolicy. Niektórych z nich już nie spotykamy w naszych stronach.

Broszurka została wydana 19 stycznia 1938 roku, a wydrukowała ją Drukarnia Diecezjalna w Łomży.

„Niepodległość Państwową umacniają podstawy gospodarcze. Dla przyszłości narodu musimy unarodowić gospodarstwo krajowe.

Obcy myślą tylko o sobie. Opanowawszy handel, rzemiosło i większość dziedzin gospodarczych, wydzierają pracę polskim warsztatom i placówkom gospodarczym i tym samym odbierają chleb setkom tysięcy rodzin polskich rzemieślników i pracowników.

Obowiązkiem Polaków Chrześcijan jest popierać przedsiębiorczość rodzinną.

Chcąc to ułatwić P.T. Publiczności ostrowskiej adresy sklepów chrześcijańskich i warsztatów Polaków Chrześcijan w Ostrowi-Mazow. i apelujemy gorąco do serc i sumień Waszych, Rodacy, by stale zaopatrywaliście się tylko w firmach chrześcijańskich.

Popierając placówki polskie – stworzą się nowe warsztaty pracy dla młodego pokolenia w polskim handlu i rzemiośle.

Apteki

Gołębiowski Stanisław, Batorego 2.

Sklepy żelazne

Becker L. i E., Ostrów-Maz. 3-Maja 45, Jasionkowska H., Ostrów-M. Pierackiego 7, Kowalski Józef, Małkinia - Górna.

Sklepy skór i przyborów szewskich.

Mincewicz Stefan, Ostrów-Maz., Pierackiego 9. Kuberski Aleksander, Ostrów-Maz., Pierackiego 5.

Warzywnictwo.

Sikorski Wacław, Komorowo, Kolejowa 69.

Pracownia kołder.

Kołomyjski Tad., Ostrów-Maz., 3 Maja 8.

Gotowe ubrania.

Jamiołkowski Wacław, Ostrów, Mieczkowskiego 17. Krzyżanowski Ant., Ostrów, pl. Pierackiego 14. Gryczan Al. Ostrów, pl. Pierackiego 9. Firmy gotowych ubrań w soboty udzielają 5 proc. rabatu od cen normalnych.

Galanteria.

Tryniszewska L., Ostrów, 3 Maja. Wilczewska Felicja, Ostrów, Piłsudsk. 11. Roszkowski F., Ostrów, 3 Maja 10. Białoskórski St., Ostrów, 3 Maja 11. Gutowski Marian, Brok n/Bugiem.

Zakłady elektryczne.

Wieteska Mieczysław, Ostrów, 3 Maja.

Zakłady krawieckie.

Jamiołkowski Wacł., Ostrów-Maz., Mieczkowskiego 17 (damskie).

Tartaki i składy drzewa.

Kessler Wacław, Brok n/Bugiem.

Cegielnie.

Manowski Lucjan, Rostki Piotrowice.

Piekarnie.

Kacpura Zygmunt, Ostrów-Maz., Marcina Mieszka 5. Fedorczuk Czesław, Brok n/Bugiem. Ładziak Franciszek, Brok n/Bugiem. Antolak Józef. Małkinia – Górna. Mazurek Julian, Zaręby-Kościelne. Jadczak Jan, Zaręby-Kościelne.

Bławat

Grabowski Edward, Ostrów-M., 3 Maja 6. Mierzejewski Ant., Ostrów – M., 3 Maja 1. Modzelewski Władysław, Ostrów – Mazow. Mieszkowskiego 11. Gutowski Marian, Brok n/Bugiem. Łomot Stanisław, Długosiodło. Rembowski Bolesław, Długosiodło. Brejnak Stanisław, Długosiodło. Myśliborski Ludwik, Nur n/Bugiem. Godlewska Halin, Zaręby-Kościelne. Konarzewska Bronisława, Andrzejewo.

Młyny

Przygoda Władysław, sz. Zambrowska 6. Kowalski Antoni, Rosewo-Stare. Maron Bolesław, Ołtarze. Sienkiewicz Roman, Daniłowo. Skwarski Konrad, Brudki_Stare.

Księgarnie i mater. piśmienne.

Radwański Jan, Ostrów-Maz., 3-go Maja 4. Paszkowska Jadwiga, Ostrów-Maz., 3-go Maja.

Sklepy masarskie.

Napiórkowski Stanisław, Ostrów-Mazowiecka, 3-go Maja 11. Rymer Paweł. Ostrów-Mazowiecka, Kolejowa (Komorowo). Stalmaszczyk Jan, Ostrów-Mazowiecka, 3-go Maja. Barzał Stefan, Ostrów-Mazowiecka, Mieczkowskiego 17. Jastrzębski Kazimierz, Małkinia-Górna. Wajszczyk Józef, Andrzejewo k/Czyżewa. Polak Kazimierz, Andrzejewo k/Czyżewa. Sitnicka Maria, Brok n/Bugiem. Kętlla Stanisław, Brańszczyk. Pogorzelski Antoni, Brańszczyk. Karpiński Kazimierz, Zaręby-Kościelne. Stelmach Jan, Nur n/Bugiem.”

Dalej wymienione są dwie pracownie czapek w Ostrowi Mazowieckiej oraz jedna pracownia tapicerska i lakiernicza w Ostrowi Maz.

Dość duże mamy przedstawicielstwo w dziedzinie handlu alkoholem.

„Handel win i wódek.

Topolińska Zofia, Ostrów – Mazowiecka ulica 3-go Maja. (…) Zaremba Franciszek, Wąsewo k/Ostrowi Mazowieckiej. Karasek Feliks, Zuzela, gm. Szulborze-Koty. Gutowski Marian, Brok n/Bugiem. Kazimierski Czesław, Nur n/Bugiem. Wojtkowska Anastazja, Zaręby-Kościelne. Bałdygowa Józefa, Zaręby-Kościelne. Lewicki Czesław, Długosiodło. Dąbrowski Franciszek, Szulborze-Koty.

Zakłady gastronomiczne

Parzuchowska Stefania, Ostrów-Mazow., ulica 3-go Maja 14 (cukiernia). Czepielewicz Arkadiusz, Ostrów-Mazow., Pierackiego 6 (restauracja). Zieliński Antoni, Ostrów-Mazowiecka, 3-go Maja (klub). (…) Hrycinkowa Józefa, Ostrów-Mazow., Komorowska 2 (piwiarnia). (…) Sapiński Władysław, stacja Kolejowa Małkinia-Górna (bufet). Dąbkowski Szczepan, Małkinia-Górna (restauracja). Putrzyńska Leokadia, Małkinia-Górna (piwiarnia). Rowiński Antoni, Brok k/Ostrowi-Mazowieckiej (restauracja). Frankowski Bolesław, Brok k/Ostrowi-Mazowieckiej (restauracja). Majewski Edward, Brok k/Ostrowi-Mazowieckiej (piwiarnia). Pawłowski Henryk, Wąsewo k/Ostrowi-Mazowieckiej (restauracja). Kętlla Stanisław, Brańszczyk (piwiarnia). Malepszak Jan, Brańszczyk (restauracja). Jastrzębski Piotr, Jasienica 9restauracja). Stelmach Jan, Nur (piwiarnia). Szydłowski Franciszek, Zaręby-Kościelne (restauracja). Skrzecz Zygmunt, Długosiodło (restauracja). Kulesza Antoni, Poręba n/Bugiem (piwiarnia).

Spożywczo kolonialne.

Matuszewicz Kazimierz, Ostrów-Mazowiecka, 3-go Maja 4 (hurt spoż. kol. gat.). (…) Brzostowski Piotr, Ostrów-Mazowiecka, sz. Ostrołęcka (Komorowo). Zielińska Waleria, Ostrów-Mazowiecka, Piłsudskiego 35. (…) Rytelewski Feliks, Ostrów-Mazowiecka, Legionowa 59 (Komorowo). (…) Jankowska Czesława, Ostrów-Mazowiecka, Kolejowa 4 (Komorowo). Bala Piotr, Brok n/Bugiem. Ryciak Stefan, Brok n/Bugiem (i galanteria). Wojciechowski Antoni, Brok n/Bugiem, Dąbrowskiego. Bobrowska Helena, Brok n/Bugiem. Kowalski Józef, Małkinia (hurtownia spożywcza). Nieścieruk Aleksandra, Małkinia-Górna. Michalska Helena, Małkinia-Górna. Zaremba Franciszek, Wąsewo k/Ostrowi Mazowieckiej. Sztomberska Helena, Wąsewo k/Ostrowi Mazowieckiej. Kania Stanisław, Wąsewo k/Ostrowi-Mazowieckiej. Skrzecz Zygmunt, Długosiodło. Kot Franciszek, Długosiodło. Nagrabska Franciszka, Długosiodło. Pawłowski Władysław, Długosiodło. Karasek Feliks, Zuzela, gm. Szulborze-Koty. Jaworski Marian, Zaręby-Kościelne (i galanteria). Wojtkowska Anastazja, Zaręby-Kościelne. Kamiński Stanisław, Zaręby – Kościelne (przy st. Zaręby Kościelne). Tymiński Stanisław, Zaręby Kościelne. Kubarska Stefania, Zaręby-Kościelne. Rytel Julian, Zaręby-Kościelne. Bałdygowa Józefa, Zaręby-Kościelne.Mechówna Stanisława, Zawisty-Dzikie, gm. Zaręby-Kościelne. Karwowski Piotr, Jasienica. Daszkowski Leopold, Andrzejewo k/Czyżewa. Mazurowski Antoni, Andrzejewo k/Czyżewa. Godlewski Stanisław, Andrzejewo k/Czyżewa. Jasionkowski Władysław, Andrzejewo k/Czyżewa. Rytel Aleksandra, Zaręby-Kościelne. Rostek Stefan, wieś Jelonki (i restauracja). Skibianka Janina, Poręba n/Bugiem. Piorkowska Rozalia, Poręba n/Bugiem. Pieńkos Michał, Poręba n/Bugiem. Partyka Stefania, Poręba n/Bugiem. Szydlik Piotr, Brańszczyk. Kośnik Michalina, Brańszczyk. Spychalski Jan, Brańszczyk. Tymiński Józef, Nur n/Bugiem. Radomski Stefan, Nur n/Bugiem. Tymiński Józef, Nur n/Bugiem (i galanteria). Dobrosielski Bolesław, st. kolejowa Przetycz. Kaczorowska Zofia, Jasienica. Suchcicka Helena, Szulborze-Koty. Dąbrowski Franciszek, Szulborze-Koty.”

Zdjęcie sklepu L. Daszkowskiego w Andrzejewie pochodzi ze strony www.andrzejewo.info