Początek II wojny światowej
„Początek II wojny światowej w województwie białostockim”.
Próba zwrotu zaczepnego strony polskiej doprowadziła do sytuacji, iż 10 września po przełamaniu polskich linii obronnych m.in. pod Wizną i Nowogrodem oddziały niemieckie z XIX Korpusu gen. Guderiana rozpoczęły manewr oskrzydlający. 3 Dywizja Pancerna uderzyła w kierunku Brańska, natomiast 10 Dywizja Pancerna oraz 20 Dywizja Zmotoryzowana w kierunku Zambrowa i Wysokiego Mazowieckiego. Działania niemieckie postawiły siły SGO „Narew” w trudnym położeniu. Niemiecka 20 Dywizja Zmotoryzowana zamknęła 18 Dywizji Piechoty drogę odwrotu na wschód w rejonie Zambrowa, a mimo starań dowódcy polskiej dywizji płk. Stefana Kosseckiego Polakom nie udało się wyjść z okrążenia. W związku z niepowodzeniem pod Zambrowem, dowództwo SGO „Narew” nakazało odwrót w kierunku Dąbrowy Wielkiej, a następnie na południowy wschód, celem przekroczenia linii rzeki Bug. Podczas gdy brygady kawalerii pod dowództwem gen. Zygmunta Podhorskiego skutecznie oderwały się od przeciwnika, 18 Dywizja Piechoty dodatkowo wykrwawiona w dotychczasowych walkach, a także obciążona taborami wiozącymi rannych (szacowanych aż na 5 tys.) kierowała się powoli w kierunku Czyżew-Andrzejewo-Nur.
Niedaleko Andrzejewa doszło do ostatniej walki 18 Dywizji Piechoty przeciwko niemieckiej 20 Dywizji Zmotoryzowanej wspartej żołnierzami 10 Dywizji Pancernej, oraz 21 i 206 Dywizji Piechoty. Walki trwały od godzin porannych 12 września do rana 13 września. Około godz. 7 rano 13 września resztki dywizji w sile 6 tys. żołnierzy, w większości rannych skapitulowały, a tylko nieliczne grupy zdołały wyjść z okrążenia. Bitwa pod Andrzejewem i Łętownicą stanowiła faktyczny koniec SGO „Narew” jako zgrupowania. Podlaska oraz Suwalska Brygada Kawalerii pod dowództwem gen. Podhorskiego przesunęły się w pobliże Brańska tocząc zacięte walki pod Olszewem, Hodyszewem i Domanowem z wojskami niemieckimi, a następnie wycofując się do Puszczy Białowieskiej. 20 września z obu brygad utworzona została improwizowana Dywizja Kawalerii „Zaza”, która 29 wrzesnia weszła w skład Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” gen. Franciszka Kleeberga i wraz z innymi oddziałami SGO „Polesie” wzięła udział w ostatniej bitwie wojny obronnej 1939 r. pod Kockiem w dniach 2-6 października 1939 r.
Powyższy tekst opracowali: Magdalena Dzienis-Todorczuk, Paweł Murawski, Radosław Wnorowski. Jest on fragmentem publikacji białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. Należy zaznaczyć, że „kapitulacji” 18 Dywizji Piechoty zaprzeczali oficerowie tejże dywizji. Poza tym „20 Dywizja Zmotoryzowana” to faktycznie 20. Infanterie-Division (mot.), czyli 20. Dywizja Piechoty Zmotoryzowanej.
