83. rocznica utworzenia NSZ

Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

   Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) były drugą po Armii Krajowej (AK) organizacją zbrojną polskiego podziemia niepodległościowego w czasie wojny. Tworzyli ja ludzie związani z prawicą narodową – katolicy, konserwatyści. Za głównych wrogów Ojczyzny NSZ uznawały nazistowskie Niemcy i skomunizowaną Rosję, która stała na czele Związku Sowieckiego. Utworzone zostały z połączenia różnych organizacji o charakterze narodowym i patriotycznym we wrześniu 1942 r. Pierwszym komendantem został, wywodzący się z Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW) pułkownik Ignacy Oziewicz ps. „Czesław”. Część struktur NOW podporządkowała się AK, stąd skrót NOW-AK, a inni, wraz z Organizacją Wojskową Związek Jaszczurczy (OW ZJ) utworzyli NSZ. Do żołnierzy płk. Oziewicza dołączyła część struktur AK, zwłaszcza z rejonu Białostocczyzny.  

Marsz Pamięci Żołnierzy NSZ.

    W październiku 1942 roku NSZ określiły swój postulat dotyczący celów toczącej się wojny. Oto jego fragment:

    Bezwzględnym obowiązkiem Narodu Polskiego jest prowadzenie wojny z Niemcami aż do pełnego zwycięstwa, aż armia nasza stanie na szańcu Bolesławów, aż polski sztandar zawiśnie w Berlinie, a maszyny niemieckie zaczną w Polsce pracować dla naszej potęgi.

    Niemcy nigdy do końca nie rozpracowali struktur NSZ. Świadczy to o doskonałych metodach konspiracji i ogromnym poczuciu lojalności i patriotyzmu. Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy Niemieckiej (RSHA) był pełen podziwu dla wywiadu narodowców, który swoim zasięgiem obejmował nawet terytorium etnicznych Niemiec. W niemieckich raportach nasi żołnierze określani są jako idealiści, wśród których zdrada „jest wykluczona”. Jest to „organizacja ekskluzywna grupująca wyłącznie Polaków bez zarzutu i utalentowanych” – twierdzili niemieccy wywiadowcy.

Apel Poległych w Elblągu.

    Tradycje i pamięć o żołnierzach NSZ kultywuje Związek Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych (ZŻNSZ) z Mariuszem Charubinem na czele. Związek składa się z wielu okręgów, w tym Białostockiego, Łomżyńskiego, Lubelskiego, Pomorskiego i kilku innych.

     Z okazji kolejnej rocznicy utworzenia NSZ w wielu miejscach w kraju miały miejsce uroczystości i wydarzenia historyczno-patriotyczne. Okręg Mazowiecki NSZ zorganizował uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Wziął w nich udział jeden z ostatnich kombatantów formacji, kapitan Wincenty Białecki. Wieńce złożyli między innymi członkowie stowarzyszenia „Wspólnota i Pamięć”.

Msza Święta w intencji Żołnierzy.

Następnie w Katedrze Polowej WP odbyła się uroczysta Msza św., a po niej, w Sali Tradycji Ordynariatu Polowego miała miejsce konferencja naukowa. Związana była z 45-leciem pracy badawczej Leszka Żebrowskiego, niezłomnego propagatora pamięci i prawdy historycznej o NSZ. Swoje referaty wygłosili: prof. T. Rutkowski, dr R. Sierchuła, dr B. Szyprowski i inni, znamienici specjaliści. Organizatorami konferencji byli: ZŻNSZ, „Glaukopis”, „Głos znad Narwi”.

    W Lublinie złożono kwiaty pod pomnikiem NSZ. W ramach uroczystości Zdzisław Niedbała, reprezentując miasto wręczył prezesowi Okręgu Lubelskiego NSZ Rafałowi Prostowi medal Prezydenta Miasta Lublina. Prost z kolei odznaczył działaczy zasłużonych dla ZŻNSZ Krzyżem XXXV-lecia NSZ. Odznaczenia w postaci ryngrafów otrzymali również członkowie koła Potok-Stany. Przyjęto też nowych członków, którzy zasilili szeregi patriotów zrzeszonych.

    Obchody rocznicowe odbyły się przy udziale przedstawicieli Młodzieży Wszechpolskiej (MW) i Zrzeszenia Wolność i Niepodległość (ZWiN). Organizatorzy w sposób szczególny dziękowali Parafii pod wezwaniem Świętej Rodziny i stowarzyszeniu „Misericordia”.

    21. września 2025 r. odbyły się uroczystości  w Świętej Wodzie, na terenie tamtejszego sanktuarium. Odsłonięte i poświęcone zostały Krzyże Pamięci Żołnierzy Podziemia Niepodległościowego. W wydarzeniu wzięły udział  poczty sztandarowe ZŻNSZ z Okręgów: Białystok, Łomża, Warmińsko-Mazurskiego oraz poczet Związku Rodzin Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Okręg Jedwabne przybył ze sztandarem Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Płn. – Wsch. Mazowsza. Obecny był Jan Matuszewski ps. „Orzeł” – honorowy prezes okręgu Białostockiego, a także rodziny żołnierzy podziemia niepodległościowego, przedstawiciele Instytutu pamięci Narodowej (IPN), Rady Miasta Białystok, Związku Piłsudczyków RP i innych organizacji. Byli też kibice Jagielloni Białystok.

Święta Woda. Skwerek poświęcony NSZ.

    Kilka ciekawych wydarzeń zorganizowali patrioci na Pomorzu. Ich inicjator Jacek W. Gierwatowski otrzymał kilka wyróżnień. Reprezentanci antykomunistycznej Bydgoszczy wręczyli mu medal „Rajd Śladami Żołnierzy 5. Wileńskiej Brygady AK”. Wyróżnieni zostali również inni działacze, w tym L. Żebrowski. Gierwatowski wyróżniony został również Krzyżem XXXV-lecia NSZ, a także uhonorowany medalem przez przedstawicieli Rodzin Katyńskich. Krzyż otrzymało stowarzyszenie Elbląscy Patrioci, ale to właśnie Jacek Gierwatowski jest jego siłą napędową.

Jacek W. Gierwatowski odbiera medal.

    W Elblągu obchody rocznicowe rozpoczął V Patriotyczny Turniej Piłkarski poświęcony pamięci Żołnierzy NSZ. Po południu odbyła się Msza św. w intencji Żołnierzy i Marsz Pamięci Żołnierzy NSZ, zwieńczony wspaniałym Apelem Pamięci odczytanym przez dr Jarosława Kłosowskiego. Następnie miał miejsce wykład Leszka Żebrowskiego i koncert w wykonaniu Andrzeja Kołakowskiego. Na miejscu można było skorzystać z obficie przygotowanego poczęstunku, a także zakupić publikacje książkowe i wyroby patriotyczne.

Wykład Leszka Żebrowskiego.

    Leszek Żebrowski otrzymał nie tylko pamiątkowy medal, ale też portret Romana Dmowskiego, namalowany przez Alicję Sikorską, która swoje zdolności artystyczne wykorzystuje do pracy dla dobra Ojczyzny. Portret rotmistrza Witolda Pileckiego dostał A. Kołakowski. Pani Alicja również została uhonorowana medalem. Podobnie jak Andrzej Kołakowski oraz kilka innych osób i organizacji.

Uhonorowani w Elblągu.

    W Olsztynie organizatorami, oprócz Elbląskich Patriotów byli ZŻNSZ – Okręg Pomorski, MW – Olsztyn i Bractwo Przedmurza – Olsztyn.

Fragment wystawy poświęconej NSZ.

    Okręg Śląsk Cieszyński, przy współpracy z GRH „Beskidy” zorganizował XXI Pieszy Górski Rajd kapitana Henryka Flame ps. „Bartek”. Rozpoczął się przy schronie „Wędrowiec” w Węgierskiej Górce, gdzie oddano hołd żołnierzom września 1939 r., którzy dzielnie bronili tego odcinka frontu. Na Fecebookowym profilu NSZ czytamy:

    Maszerując przez beskidzkie góry i lasy oddaliśmy cześć tym, którzy nie ugięli się przed niemieckim i komunistycznym zniewoleniem. Trudy marszu, strome podejścia i kamieniste ścieżki uświadamiały nam, w jakich warunkach trudnych warunkach przyszło działać partyzantom. Była to nie tylko wędrówka w pięknych okolicznościach przyrody, ale przede wszystkim lekcja historii i pamięci - wspólnota pokoleń, które nie zapominają o ofierze i odwadze Żołnierzy Oddziałów Partyzanckich. Po sześciu  godzinach marszu dotarliśmy do Schroniska Górskiego, gdzie czekał na nas posiłek oraz wieczorne partyzanckie ognisko - czas odpoczynku, rozmów, integracji w niezwykłej atmosferze poczucia wspólnoty.

Andrzej Kołakowski i Alicja Sikorska.

    Podziękowania organizatorów powędrowały do Okręgu Szczecin, Łomża, ZHR Czechowice-Dziedzice, GRH „Chrobry I”, stowarzyszenia Patriotyczny Głogów, Jednostki Strzeleckiej 3030 z Żywca.

    28. września będzie jeszcze jedno wydarzenie w Gdyni. Organizatorzy: ZŻNSZ – Okręg Pomorski oraz MW – Okręg Pomorski serdecznie zapraszają. O godzinie piętnastej zaczyna się wykład Krzysztofa Dziadziuszko o pułkowniku S. Kasznicy, ostatnim Komendancie Głównym NSZ. Będzie tez koncert patriotyczny (N. Chmiel z zespołem) i wystawa „Droga do NSZ”.

Poczet Sztandarowy w Świętej Wodzie.