top of page

2. Infanterie-Division (mot.)



Niemiecka 2. DPZmot. sformowana została na mocy rozkazu z 15 października 1935 roku, ale Sztab Dywizji pracował niejawnie już od jesieni roku 1934. Dywizja formowana była na terenie II Okręgu Wojskowego, który obejmował takie miejscowości jak: Schwerin, Köslin (Koszalin), Stettin (Szczecin). W tym ostatnim mieście mieściło się dowództwo Wehrkreis II (II Okręgu Wojskowego). W latach 1931–1935 II Okręgiem Wojskowym dowodził Fedor von Bock – głównodowodzący Grupą Armii „Północ” podczas najazdu na Polskę w 1939 roku. Na początku października 1937 roku dywizję przeorganizowano i uzyskała miano 2. Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej (2. DPZmot.). Dowództwo nad dywizją przejął po generale majorze Hubercie Gercke generał porucznik Paul Bader. Pod jego komendą trwała mobilizacja na czas wojny i pod jego dowództwem dywizja rozpoczęła inwazję na Polskę w składzie XIX Korpusu Armijnego. W latach 40-tych została przeformowana na 12. Dywizję Pancerną i dowództwo nad nią objął generał major Josef Harpe.


2. Infanterie-Division (mot.)
Emblemat 2. Infanterie-Division (mot.)

W skład dywizji weszły trzy pułki piechoty zmotoryzowanej, pułk artylerii oraz mniejsze formacje rozpoznawcze, łącznościowe, czy też przeciwpancerne, reprezentowane przez 2. Dywizjon Przeciwpancerny (Panzerabwehr-Abteilung 2.) utworzony w październiku 1936 roku w Stettinie.


Innym mniejszym oddziałem w składzie 2. DPZmot. był 2. Zmotoryzowany Dywizjon Rozpoznawczy (Aufklärungs-Abteilung (mot.) 2.). Utworzono go 10 listopada 1938 r. w Altdamm (Dąbie), czyli w dzisiejszym tzw. Szczecinie-Dąbie. W roku 1939 miejscowość została włączona w obręb miasta Szczecina (wówczas Stettina), a po wojnie odzyskała status samodzielnej miejscowości. Dzisiaj Dąbie jest częścią miasta Szczecina.


Również w Stettinie powstał przy 2. Dywizji Piechoty dywizyjny batalion łączności (Infanterie-Divisions-Nachrichten-Abteilung 2.). Miało to miejsce w styczniu 1921 roku, ale swoją nazwę (Inf. Div. Nachr. Abt. 2.) batalion otrzymał w październiku 1935 roku. Dwa lata później, po wyposażeniu w odpowiedni sprzęt uzyskał dodatkowo miano zmotoryzowanego.


Zmotoryzowany był również 32. Batalion Pionierów (Pionier-Bataillon (mot.) 32.). Macierzystym garnizonem batalionu był Stettin, ale po przeorganizowaniu w batalion zmotoryzowany został przeniesiony do Schwedt (Schwedt/Oder), pięknego, starego miasta nad Odrą (ok. 80 km na płn.-wsch. od Berlina).


Główną siłę dywizji stanowiły trzybatalionowe, mobilne pułki piechoty zmotoryzowanej.


Historia 5. Pułku Piechoty zmotoryzowanej (Infanterie-Regiment (mot.) 5.) zaczęła się w Stettinie. Pruski 5. Pułk Piechoty powstał na początku lat 20-tych. Decyzję o jego utworzeniu podjęto w styczniu 1921 r., a jego dowódcą został w grudniu 1922 roku oberst Hans Tieschowitz von Tieschowa. Pułk ówczesnej Reichswehry nazwany został pruskim piątym pułkiem piechoty – 5. (Preußisches) Infanterie-Regiment. Przydomek „Pruski” dodano w maju 1922 roku. Na stan osobowy pułku złożyły się inne pułki piechoty, przede wszystkim 4. Pułk Strzelców. W Stettinie stacjonował pierwszy batalion pułku i kompania miotaczy min. Sztab wraz z drugim batalionem stacjonował w Prenzlau nad Wkrą. Miasto znane jest z tego, że w roku 1806 Francuzi pobili tam armię Pruską. W czasie drugiej wojny światowej w mieście znajdował się obóz jeniecki (Oflag II A). Trzeci batalion pułku stacjonował w Rostocku nad rzeką Warnow. W Rostocku działały również fabryki lotnicze, które produkowały m.in. bombowce typu Heinkel dla Luftwaffe. W czasie późniejszym, kiedy zaczęto oficjalnie zrywać z postanowieniami traktatu wersalskiego pułk podzielono. W ten sposób powstały dwa pułki piechoty: Szczeciński i Rostocki. W roku 1935 pułk przemianowano na 5. Pułk Piechoty w składzie 2. Dywizji Piechoty. W skład pułku, w ramach tworzenia czwartego (później był to batalion trzeci) batalionu weszli policjanci z 23. Pułku Policji Państwowej. Podobnie jak inne tego typu pułki, które weszły w skład dywizji zmotoryzowanych, w roku 1937 pułk został nazwany zmotoryzowanym. W lipcu 1939 roku dowództwo nad Infanterie-Regiment (mot.) 5. Objął oberst Helmuth Schlömer.


Fedor von Bock

W październiku 1934 roku na terenie II Okręgu Wojskowego powstał inny pułk, który później stał się zmotoryzowanym i wszedł w skład 2. DPZmot. Był to powstały na terenie miasta, które wówczas nazywało się Stargard in Pommern (Stargard Pomorski) Stargardzki Pułk Piechoty. Do czerwca 1936 roku dowodził nim świeżo upieczony oberst – płk. Franz Mattenklott. W Stargardzie stacjonował pierwszy batalion tego pułku, podczas gdy pozostałe były rozrzucone w innych kompleksach koszarowych. W roku 1935 nazwa zmieniła się i po reorganizacji Wehrmachtu jednostka funkcjonowała jako 25. Pułk Piechoty (Infanterie-Regiment 25). Również i ten pułk zasilony został przez funkcjonariuszy policji, którzy stworzyli jeden z batalionów. W skład innych batalionów weszli m.in. żołnierze z 5. Pułku Piechoty. W roku 1937 pułk otrzymał nowe wyposażenie i nową nazwę. Teraz był 25. Pułkiem Piechoty Zmotoryzowanej (Infanterie-Regiment (mot.) 25.), a jego dowódcą mianowano pułkownika Wernera Hühnera. Oberst Hühner dowodził pułkiem od 1 marca 1938 r. do 13 sierpnia 1941 r.


Tuż przed wybuchem wojny w Stargardzie stworzono także Infanterie-Ersatz-Bataillon (motorisiert) 25., czyli batalion zapasowy dla pułku zmotoryzowanego.


Trzecim pułkiem piechoty, który wszedł w skład 2. DPZmot. był Infanterie-Regiment 92 (mot.). Początki tego pułku sięgają do roku 1936, kiedy utworzono pierwszą kompanię batalionu. Pozostałe pododdziały tworzone były przy 5. Pułku Piechoty, ale i tak podlegały oczywiście dowództwu 2 Dywizji Piechoty. Wcześniej numerem „92” oznakowany był Braunschweigisches Infanterie-Regiment, który funkcjonował w ramach Armii Pruskiej do Wielkiej Wojny. Podobnie jak poprzednie pułki piechoty, tak i ten w roku 1937 został zmotoryzowany. Sztab pułku w 1938 roku przeniesiono do Greifswaldu. Dowódcą 92. Pułku Piechoty Zmotoryzowanej od października 1937 r. był pułkownik Felix Rossum. Po zakończeniu kampanii w Polsce pułk wcielono do 60. Dywizji Piechoty. Z końcem października 1939 roku sprowadzono go do roli zwykłej piechoty, a jeden z batalionów wszedł w skład pułku „Großdeutschland” („Wielkie Niemcy”).


Pułki piechoty w walce wspierane były przede wszystkim przez artylerię. Podobnie rzecz się miała w pułkach piechoty zmotoryzowanej, toteż działania pododdziałów dywizji wspierał 2. Pułk Artylerii Zmotoryzowanej (Artillerie-Regiment (mot.) 2) i jeden z dywizjonów 38. Pułku Artylerii Ciężkiej z 1. Dywizji Artylerii (Artillerie-Regiment 38. (schw. M.in. Rgt. Ohne Rgt. Stab) 1. Abt. (mot.)).


Historia 2. Pułku Artylerii Zmotoryzowanej sięga czasów, kiedy utworzony został 2. Pruski Pułk Artylerii, czyli roku 1921. Pułk powstał w Schwerinie, na terenie II OW i podlegał dowództwu 2. Dywizji Reichswehry. Dowództwo nad nim powierzono 18 grudnia 1920 r. pułkownikowi Curtowi von Dewitzowi. Od lutego 1923 r. von Devitz przez cztery lata był dowódcą Szkoły Artylerii Jüterbog. W roku 1934 pułk rozwiązano, a na jego miejsce powołano trzy nowe pułki: Stettin Artillery Regiment, Schwerin Artillery Regiment i Rendsburg Artillery Regiment. Swoje nazwy poszczególne pułki zawdzięczały miejscowościom, w których stacjonowały. Szczeciński Pułk Artylerii funkcjonował w tym czasie na terenie II oraz III Okręgu Wojskowego, w takich miastach jak: Altdamm, Zossen, Belgard. W 1935 roku pułk wcielono w skład 2. DP i przemianowano na 2. Pułk Artylerii, a w roku 1937 został wraz z innymi oddziałami dywizji zmotoryzowany. Od tej pory funkcjonował pod nazwą 2 Pułku Artylerii Zmotoryzowanej. Do listopada 1938 roku pułkiem dowodził oberst Anton Rathke, a schedę po nim przejął Oberstleutnant dr. Robert Schlüter, który wcześniej służył w 4. Pułku Artylerii.


Dywizja wspierana była również przez 38. Pułk Artylerii Ciężkiej (Artillerie-Regiment 38). Pierwszy dywizjon tego pułku powstał w październiku 1936 roku na terenie II OW w miejscowości Güstrow, położonej nad rzeką Nebel, w okolicy Pojezierza Meklemburskiego. W skład tworzonych baterii weszli przedstawiciele kilku innych pułków artyleryjskich, m.in. 12. Pułku Artylerii i 48. Pułku Artylerii.


Drugi dywizjon tego pułku artylerii tworzony był w Perlebergu, na terenie III OW z żołnierzy 12. Pułku Artylerii oraz innych formacji artyleryjskich. Dywizjon składał się z sześciu baterii. Trzy były zmotoryzowanymi bateriami wyposażonymi w stare armaty 105. Mm, a pozostałe posiadały na stanie ciężkie haubice polowe.

Czołg PzKpfw IV z 29 pułku pancernego 12. Dywizji Pancernej (numer taktyczny 505), zdjęcie z lipca 1944 (Wikipedia)

W roku 1937 pułk został zmotoryzowany i przeniesiony do innej miejscowości. Sztab znajdował się nadal na terenie Wehrkreis II, w miejscowości Prenzlau na terenie Pojezierza Meklemburskiego w Brandenburgii. Po ogłoszeniu mobilizacji pułk znajdował się w składzie 2. Pułku Artylerii przy 2 DPZmot. Dowódcą pierwszego dywizjonu (I. Abteilung vom Artillerie-Regiment 38) był od stycznia 1939 r. major dypl. Geist.

We wrześniu 1939 r. 2. Dywizja Piechoty Zmotoryzowanej należała do XIX Korpusu Armijnego (niem. XIX Armeekorps) gen. H. Guderiana. Obok innych jednostek, w tym dwóch dywizji pancernych (10. DPanc i 3. DPanc) brała udział w forsowaniu Narwi i przyczyniła się do rozbicia 18. Dywizji Piechoty pod Andrzejewem.


Po zakończeniu walk na terenie Francji została przeniesiona do Polski. 5. października 1940 roku przeformowana na 12 Dywizję Pancerną.

コメント


bottom of page